Anna Hudyka 

VII Dzień Pamięci o Holocauście

Po latach, pamięć o dawnej Dąbrowie Tarnowskiej i jej okolicach znów nabiera życia, przywołuje obrazy o tętniącej tu niegdyś wielokulturowej ludzkiej egzystencji.

21 kwietnia nawiązując do przypadającej dwa dni wcześniej rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim w Dąbrowie Tarnowskiej obchodzono Dzień Pamięci o Holocauście i Kulturze Żydowskiej. Była to jego szósta edycja i przyświecało mu hasło „Nie masz już w Polsce żydowskich miasteczek”.

Patronat honorowy sprawował starosta dąbrowski Wiesław Krajewski. 
Obchody tak, jak w poprzednich latach przygotował Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2 im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego przy pomocy Dąbrowskiego Domu Kultury „Sokół”. Również tak, jak we wcześniejszych latach miał postać konkursów: artystycznego, recytatorskiego, publicystycznego i fotograficznego. Należy zaznaczyć, że pierwszy z nich był podzielony na osobne kategorie. Recytacja obejmowała przygotowanie i wygłoszenie fragmentu poezji lub prozy dotyczącej tematyki przeżyć związanych z pobytem: w obozie koncentracyjnym, getcie oraz związanych z nimi trudnymi wyborami moralnymi. Drama dotyczyła spektakli o scenariuszu nawiązującym do Holocaustu. Kolejnymi grupami kategorii był śpiew oraz taniec. Należało przygotować utwór śpiewany związany tekstem lub muzyką z kulturą żydowską lub zaprezentować układ taneczny. 

Przedmiotem konkursu publicystycznego były: wywiady, eseje i reportaże podejmujące zagadnienie Holokaustu. Miały być przestrogą przed: brakiem tolerancji, nazizmem i antysemityzmem. Młodzi fotograficy mieli natomiast za zadanie przedstawić na fotografiach ślady historii, kultury i zwyczajów Żydów z Dąbrowy dołączając do nich opis.
W VII Dniu Pamięci o Holocauście wzięło udział łącznie około 130 uczestników. Byli to uczniowie 3 szkół gimnazjalnych oraz 6 ponadgimnazjalnych. Wśród nich pierwszy raz zaprezentowały się placówki spoza Powiatu Dąbrowskiego, z Tarnowa(Zespół SzkółEkonomiczno Gastronomicznych) i Żabna (Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych).
Oprócz udziału w konkursach miała także miejsce degustacja potraw żydowskich. Przygotowali ją wspólnie uczniowie wspomnianej tarnowskiej placówki oraz młodzież realizująca projekt „Dąbrowa sztetl” w ramach programu edukacyjnego Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego „Przywróćmy Pamięć”. W obchodach wzięła udział także należąca do Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu Pani Rela Bogucka-Wałęga. Wygłosiła krótki referat na temat swoich przemyśleń o fanatyzmie. Zachęcała także młodzież do poszukiwania odpowiedzi na pytanie: dlaczego ktoś nakłania nas do nienawiści? Obecni mieli także możliwość obejrzenia filmu pt. „Łyżeszka życia” opowiadającego historię Elżbiety Ficowskiej, ocalonej przez Irenę Sendlerową, która ocaliła życie 2,5 tysiącu żydowskich dzieci.

Zwycięzcami w poszczególnych kategoriach zostali:

 Konkurs fotograficzny:
I miejsce ex aequo Krzysztof Kowal (ZSP nr 2 Dąbrowa T.) i Alan Lachowicz (ZSEG Tarnów)
II miejsce Tomasz Wójcik (ZSEG Tarnów)
III miejsce Amanda Bator (ZSP nr 2 Dąbrowa Tarnowska)
Wyróżnienia dla Kamili Ryś i Liliany Kijowskiej z ZSP w Szczucinie oraz Pauliny Faltyn z Gimnazjum w Radwanie.

Konkurs Publicystyczny:
II miejsce ex aequo Marek Krajewski i Patrycja Banaś (ZSP nr 2 Dąbrowa Tarnowska)
III miejsce ex aequo Klaudia Śpiewak (ZSP nr 1 Dąbrowa T.) i Elżbieta Gaweł (ZSP nr 2 Dąbrowa T.)
Wyróżnienie dla Sylwii Guzik i Beaty Rzeźnik z ZSP nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej.
Wśród gimnazjalistów II miejsce zajęły ex aequo Dżesika Bober z Gimnazjum w Radwanie i Blanka Kotlorz z Gimnazjum nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej. III miejsce przypadło Marioli Wybraniec z Gimnazjum w Radwanie.

Konkurs Recytatorski:
I miejsce Katarzyna Płaczek (ZSP nr 2 Dąbrowa Tar.)
II miejsce Dominika Leżoń (ZSP nr 1 Dąbrowa Tar.)
III miejsce Wioletta Marczyk (ZSP nr 2 Dąbrowa Tar.)
Wśród gimnazjalistów najlepsza okazała się Kinga Krzysztofik z Gimnazjum w Radwanie, II miejsce zajęła Anna Zych z Gimnazjum nr 2 w Dabrowie Tarnowskiej a III miejsce wywalczyła Paulina Fijał z Gimnazjum w Radgoszczy.
Ponadto wyróżnieni zostali: Beata Kuźnia (ZSP Szczucin), Tomasz Wątroba (ZSP Breń), Ewelina Zbylut (ZSP nr 2 Dąbrowa Tar.) oraz Arkadiusz Dorosz z Gimnazjum w Radwanie.

Piosenka żydowska:
I miejsce Joanna Wójcik i Katarzyna Cieplińska (ZSP Szczucin)
II miejsce Sylwia Gaweł (ZSP nr 2 Dąbrowa Tar.)
III miejsce Monika Leśniewska (ZSP nr 2 Dąbrowa Tar.)
Wśród gimnazjalistów I miejsce ex aequo dla grupy wokalno-instrumentalnej z Gimnazjum w Radgoszczy oraz Małgorzaty Cygan z Gimnazjum nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej.

Taniec żydowski:
I miejsce dla Sary Banaś oraz Grupy tanecznej z ZSP nr 2 w Dąbrowie Tar.
II miejsce Zespół Blackaut (ZSP Szczucin)
III miejsce Grupa "Austeria" (ZSP nr 2 Dąbrowa Tar.)
Wśród gimnazjalistów najlepsi okazali się tancerze z Gimnazjum nr 2 w Dąbrowie Tarnowskiej a II miejsce przypadło grupie tanecznej z Gimnazjum w Radgoszczy.

Drama:
I miejsce dla ZSEG w Tarnowie.

Nagrody zwycięzcom w poszczególnych kategoriach wręczył starosta Powiatu Dąbrowskiego Wiesław Krajewski oraz dyrektor Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 Jan Kilian.
VII Dzień Pamięci o Holocauście przygotowali poloniści z wspomnianej placówki: Jolanta Stelmach, Elżbieta Czosnyka, Bożena Walus i dyrektor Dąbrowskiego Domu Kultury Paweł Chojnowski.



Dzień Pamięci o Holocauście był swego rodzaju powrotem do przeszłości miasta i regionu. Jego zadaniem było przybliżenie młodym osobom historii tragicznych wydarzeń sprzed kilkudziesięciu lat. Miał pokazać, do czego doprowadzają brak tolerancji, pogarda dla innej kultury, religii i narodowości. Wzięło w nim udział ponad 100 uczniów z terenu powiatu dąbrowskiego. Po raz pierwszy też goście z Tarnowa i Żabna. Należy mieć nadzieję, że ci młodzi ludzie na długo, na całe życie zapamiętają wyjątkową lekcję historii, jakiej byli tego dnia uczestnikami. Nie zapomną, jak wielką tragedią tylko dla ludzkości był czas II wojny a najważniejszą nauką pozostanie niezaprzeczalny fakt, że wszyscy jesteśmy równi niezależnie od wyznania, koloru skóry i miejsca narodzin.
W poszczególnych kategoriach zwyciężyli:

   Mówiąc o Dniu Pamięci o Żydach i ich kulturze należy pamiętać, że odegrali oni znaczną rolę w rozwoju Dąbrowy Tarnowskiej.  Już w XVIII w. w mieście żyło ponad 800 Wyznawców Religii Mojżeszowej. Stolica Powiśla Dąbrowskiego była jednym z najważniejszych ośrodków chasydyzmu w Polsce. Pochodzili stąd wybitni cadykowowie z Dawidem Ungerem, założycielem dynastii, uczniem Widzącego z Lublina na czele, oraz Cwi Hirszem Rymanowerem, późniejszym cadykiem w Rymanowie. W 1893 r. baron Hirsch ufundował w Dąbrowie Tarnowskiej gimnazjum. Żydzi zajmowali się handlem i rzemiosłem. W połowie lat 30-tych XX w.- jeden z dwóch założonych w mieście klubów sportowych- „Makabi” był żydowskim. W 1939 r. Żydzi stanowili 40 % mieszkańców Dąbrowy- ok. 2,5 tys., w całym powiecie natomiast 7 tys.
Niestety najczarniejsze karty nowożytnej historii przyniosły wiele zmian. W lipcu 1942 r. w Dąbrowie Tarnowskiej utworzono liczące ponad 3 tys. osób getto, do którego spędzano Żydów z miasta i okolic. We wrześniu tego samego roku zostali deportowani do obozu w Bełżcu. Pozostawiono tylko przez jakiś czas członków służby porządkowej i Rady Żydowskiej. Rozstrzelano ich na założonym w końcu XVII w. a zniszczonym przez hitlerowców cmentarzu żydowskim w kwietniu 1943 r. Dziś to miejsce wiecznego spoczynku zajmuje obszar 2,4 ha. Wśród zniszczonych grobów, fragmentów płyt i cokołów warto zwrócić uwagę na dwa pomniki. Fundatorem pierwszego jest Laon Schindler i wymienia 36 osób zamordowanych przez hitlerowców. Drugi powstał dzięki Kongregacji Wyznania Mojżeszowego z Tarnowa. Ukazuje nazwiska 118 Żydów zamordowanych w tym miejscu w lipcu 1942 r. Na cmentarzu są także zbiorowe mogiły 800 Żydów.
W mieście jest też będąca jednym z największych tego typu obiektów w Polsce Synagoga. Wzniesiona w 1868 r. z fundacji Eisk Stern według projektu inżyniera Abrahama Goldsteina należy do Rejestru Ochrony Zabytków wykonanych przez włoskich artystów. W czasie swej świetności należała do najbardziej okazałych z mnóstwem zdobień. Obok niej do II wojny stała XVII wieczna bożnica.